การฟ้องหรือต่อสู้คดีเกี่ยวกับสินสมรส
มาตรา ๑๔๗๗ ให้อำนาจสามีหรือภริยาเพียงคนเดียวที่จะฟ้องหรือต่อสู้คดีได้ เพราะถือว่าเป็นการสงวนบำรุงรักษาสินสมรสอย่างหนึ่ง และหนี้อันเกิดจากการฟ้องหรือต่อสู้คดีหรือการดำเนินคดีดังกล่าวให้ถือว่าหนี้ที่สามีภริยาเป็นลูหนี้ร่วมกัน
การฟ้องหรือต่อสู้คดีเกี่ยวกับสินส่วนตัว สามีหรือภริยามีอำนาจที่จะดำเนินการได้โดยลำพังอยู่ตามปกติ หนี้ที่เกิดจากการนี้จึงถือว่าเป็นหนี้ส่วนตัวของคู่สมรสฝ่ายหนึ่ง
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ ๘๗๔/๒๕๓๒ สิทธิตามสัญญาจ้างแรงงานเป็นสิทธิเฉพาะตัวของโจทก์ผู้เป็นลูกจ้างไม่เป็นสินสมรส การฟ้องเรียกเงินตามสัญญาจ้างแรงงานมิใช่เป็นการจัดการสินสมรส โจทก์ซึ่งเป็นหญิงมีสามีจึงมีอำนาจฟ้องได้ตามลำพังตนเอง โดยไม่ต้องได้รับความยินยอมจากสามี การที่โจทก์มาทำงานสายและทำงานให้แก่จำเลยผู้เป็นนายจ้างไม่ครบตามเวลาที่กำหนด หากเป็นการผิดต่อระเบียบข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานของจำเลย จำเลยชอบที่จะลงโทษทางวินัยตามระเบียบข้อบังคับดังกล่าวได้ หาชอบที่จะเรียกเงินค่าจ้างคืนจากโจทก์ไม่
- ถ้าสามีหรือภริยาไม่ให้ความยินยอมในการจัดการสินสมรสที่สำคัญ อีกฝ่ายหนึ่งอาจขอให้ศาลสั่งอนุญาตแทนความยินยอมได้
- การทำสัญญาประนีประนอมยอมความนอกศาลหรือที่ทำขึ้นในศาลก็ยังต้องอยู่ภายใต้บังคับมาตรา ๑๔๗๖ (๖) คือ อีกฝ่ายหนึ่งต้องให้ความยินยอมด้วย
- ถ้ากิจการใดมีกฎหมายบัญญัติว่าให้ทำเป็นหนังสือหรือให้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่แล้ว การที่คู่สมรสให้ความยินยอมในการทำกิจการนั้นจะต้องทำเป็นหนังสือด้วยตามมาตรา ๑๔๗๙ โดยวิธีการให้ความยินยอมไม่มีรูปแบบพิเศษ แม้เป็นเพียงลงลายมือชื่อเป็นพยานในนิติกรรมหรือสัญญาก็ใช้ได้
- กรณีที่กฎหมายกำหนดไว้ว่าให้มีเพียงหลักฐานเป็นหนังสือเท่านั้น สามีภริยาจะให้ความยินยอมเพียงวาจาก็ได้
- ถ้าสามีหรือภริยาจัดการสินสมรสที่สำคัญไปโดยลำพัง คู่สมรสอีกฝ่ายหนึ่งที่มิได้ยินยอมอาจขอให้ศาลเพิกถอนนิติกรรมนั้นได้
ตัวอย่าง สามีเอาที่ดินสินสมรสไปขายโดยภริยามิได้ยินยอม สัญญาซื้อขายนั้นไม่สมบูรณ์ตามมาตรา ๑๔๘๐ ภริยาจะต้องมาฟ้องศาลขอให้เพิกถอนสัญญาซื้อขายนั้น แต่ถ้าไม่เพิกถอนสัญญานั้นยังคงใช้ได้ เพราะกฎหมายไม่ได้บัญญัติว่าสัญญานั้นเป็นโมฆะหรือโมฆียะ เพียงแต่สัญญาไม่สมบูรณ์ในลักษณะที่อาจจะถูกศาลเพิกถอนได้ในภายหลังเท่านั้น
ข้อสังเกต
(๑) ห้ามมิให้เพิกถอนนิติกรรมนั้นหากการเพิกถอนดังกล่าวจะไปกระทบกระเทือนถึงสิทธิของบุคคลภายนอกผู้กระทำโดยสุจริตและเสียค่าตอบแทน
(๒) การเพิกถอนจะต้องเพิกถอนทั้งหมดมิใช่เพิกถอนเฉพาะส่วนของคู่สมรสที่ไม่ได้ให้ความยินยอม
(๓) สิทธิของสามีหรือภริยาในการเพิกถอนนิติกรรมนี้ไม่ใช่สิทธิเฉพาะตัว หากสามีหรือภริยาผู้ทรงสิทธิเพิกถอนถึงแก่ความตายสิทธิดังกล่าวตกเป็นมรดก ทายาทจึงอาจฟ้องขอให้เพิกถอนนิติกรรมนั้นได้
(๔) การเพิกถอนนิติกรรมต้องฟ้องขอให้ศาลเพิกถอนภายใน ๑ ปี นับแต่วันที่รู้ว่าได้มีการทำนิติกรรมอันเป็นวันที่รู้เหตุที่เป็นมูลเหตุให้เพิกถอนหรืออย่างช้าภายใน ๑๐ ปี นับแต่วันที่ทำนิติกรรมนั้น